Hipotermia – od ilu stopni, objawy i pierwsza pomoc

Organizm człowieka ma bardzo wąski zakres temperatury, w którym działa prawidłowo. Kiedy ciepło zaczyna uciekać szybciej, niż jesteśmy w stanie je wytworzyć, pojawia się realne zagrożenie życia – hipotermia. Dziś przybliżymy jak ją rozpoznać, przy jakiej temperaturze staje się niebezpieczna i w jaki sposób możesz skutecznie udzielić pierwszej pomocy.

Co to jest hipotermia?

Hipotermia to stan, w którym temperatura głęboka ciała spada poniżej 35°C. Dla porównania – prawidłowa temperatura to około 36,6°C. Różnica wydaje się niewielka. Jednak nawet takie obniżenie wpływa na funkcjonowanie serca, układu nerwowego i narządów wewnętrznych.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podaje, że rocznie z powodu hipotermii umiera około 1 500 osób w samych Stanach Zjednoczonych. W Polsce przypadków śmiertelnych jest mniej – bo tylko 200, ale liczba ta wzrasta zimą, zwłaszcza wśród osób bezdomnych i turystów górskich.

Hipotermia – od ilu stopni robi się groźnie?

Temperatura ciała obniżająca się poniżej 35°C to punkt alarmowy. Jednak różne poziomy wychłodzenia przynoszą odmienne konsekwencje:

• łagodna hipotermia – 32–35°C – drżenie mięśni, osłabienie, uczucie zimna;
• umiarkowana hipotermia – 28–32°C – spowolnienie oddechu i pracy serca, zaburzenia świadomości;
• ciężka hipotermia – poniżej 28°C – utrata przytomności, możliwe zatrzymanie akcji serca.

Podczas wypraw górskich wielokrotnie spotykaliśmy się z sytuacjami, w których szybkie rozpoznanie łagodnej fazy wychłodzenia pozwoliło uniknąć tragedii.

Jakie są objawy hipotermii?

Rozpoznanie pierwszych symptomów wychłodzenia może uratować życie. Na co zwrócić uwagę?

Wczesne objawy:

• silne dreszcze – naturalna reakcja organizmu, próbująca wygenerować ciepło;
• bladość skóry i sinienie warg;
• zmęczenie, osłabienie, trudności z mówieniem;
• spowolnienie ruchów, zaburzenia koordynacji.

Objawy zaawansowane:

• brak drżeń mięśni (oznaka bardzo poważnego wychłodzenia);
• apatia, senność, dezorientacja;
• spowolnione tętno i oddech;
• utrata przytomności.

Zapamiętaj!

Drobne oznaki, w tym niewyraźna mowa czy niekontrolowane ruchy, zwiastują początek hipotermii.

Czynniki ryzyka sprzyjające hipotermii

Nie zawsze ekstremalne mrozy są jedynym zagrożeniem. Zdarza się, że hipotermia rozwija się nawet przy umiarkowanych temperaturach, jeśli organizm zostanie odpowiednio szybko wychłodzony. 

Szczególnie narażone są:

• osoby starsze i dzieci – mające słabsze mechanizmy termoregulacji;
• osoby w stanie nietrzeźwości – alkohol fałszywie zwiększa uczucie ciepła;
• osoby zmęczone lub wyczerpane fizycznie – wyczerpane zapasy energii sprzyjają szybszemu wychłodzeniu.

Jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku hipotermii?

Szybka reakcja jest absolutnie konieczna. Jakie kroki rekomendujemy w przypadku wychłodzenia?

Krok 1: Zapewnij bezpieczeństwo

Przenieś osobę w cieplejsze miejsce, jeśli to możliwe. Odizoluj od wiatru, śniegu lub zimnego podłoża (np. wykorzystując maty samopompujące).

Krok 2: Usuwanie wilgoci

Zdejmij mokre ubrania i okryj osobę suchym, ciepłym materiałem. W naszej praktyce najlepiej sprawdzały się grube śpiwory lub specjalne folie NRC.

Krok 3: Ogrzewanie ciała

Rozpocznij od tułowia, nie kończyn – szybkie ogrzanie rąk lub nóg mogłoby wywołać szok termiczny. Stosuj w tym przypadku ogrzewacze chemiczne lub kontakt skóra do skóry.

Krok 4: Nie podawaj alkoholu

Mimo popularnych mitów alkohol obniża temperaturę organizmu, a nie ją podnosi.

Krok 5: Wezwij pomoc

Hipotermia umiarkowana lub ciężka zawsze wymaga interwencji medycznej. Nigdy nie pozostawiaj osoby wychłodzonej bez nadzoru.

Zapobieganie hipotermii – praktyczne porady od Bergson

Zdecydowanie lepiej zapobiegać, niż leczyć. Nasze doświadczenie w pracy nad obuwiem turystycznym damskim oraz obuwiem turystycznym męskim pokazuje, jak duże znaczenie ma odpowiednie przygotowanie.

Pamiętaj o najważniejszych zasadach:

• ubieraj się warstwowo – pierwsza warstwa odprowadza wilgoć, środkowa izoluje, zewnętrzna chroni przed wiatrem i deszczem;
• stosuj odpowiednie akcesoria – czapki, rękawice i chusty zmniejszają utratę ciepła nawet o 30%;
• zadbaj o odpowiedni śpiwór – w przypadku dzieci najlepiej sprawdzą się śpiwory junior;
• pij ciepłe napoje i unikaj alkoholu.

Podsumowanie

Hipotermia nie jest zarezerwowana tylko dla alpinistów czy polarników. Może spotkać każdego, nawet podczas zwykłego zimowego spaceru. Ważne, abyś rozpoznawał objawy, znał metody pierwszej pomocy i odpowiednio się przygotował do każdej aktywności na świeżym powietrzu.

W Bergson stawiamy na edukację i praktykę – bo nic nie daje większego bezpieczeństwa niż wiedza połączona z odpowiednim wyposażeniem.